Ailede bir ölüm yaşandığında bunu çocuklarla paylaşmadan önce bu kavramın ne kadarını anlayabileceğini, nasıl tepki vereceğini bilmek önemlidir. Çok küçük çocuklar sanıldıkları kadar kırılgan değildirler ve daha kolay bir şekilde üstesinden gelebilirler.
Okul öncesi yaştaki bir çocuğa ölümü anlatmak için doğru kelimeler kullanmak gerekir. Uzağa gitti, uykuya daldı gibi anlatımlar çocukların kaybedilen kişinin ne zaman geri döneceği sorularıyla karşı karşıya kalmanıza ve çocukta farklı beklentilere yol açar. Ölüm, bu yaştaki çocuklar için kalıcı bir kelime değil, kısa sürelik bir zaman dilimi gibidir. Ölen bir kişinin geri dönemeyeceğini anlamazlar. Bu yaştaki çocuklara, ölen kişinin organlarının, elinin kolunun bozulduğu; artık yemek yiyemediği ve bu nedenle vücuduna ihtiyacı kalmadığı söylenebilir. Ölen evcil hayvanı ise, artık çevresinde koşup oynayamayacağı, havlayamayacağı, onun için vücuduna ihtiyacı kalmadığı şeklinde anlatılabilir. Bitkiler için de artık büyümeyeceği ve çiçek açmayacağı gibi güncel ve basit kelimeler kullanılarak açıklanabilir. Küçük çocuklara çok detaylı ve anlayamayacakları kelimeler kullanarak bilgi vermek uygun değildir.
5-9 yaş arasında çocuklar ölümü iskeletlerle, meleklerle, hatta televizyondan izledikleri değişik korkutucu görüntülerle (hayalet gibi) ilişkilendirebilir. Ölüm kavramıyla karşılaştıklarında uykusuzluk, gece korkusu, yalnız yatamama ya da korkulu rüya görme gibi sıkıntılar baş gösterebilir.
Ne Yapılmalı
Bu yaştaki çocuklara ölümü anlatırken karmaşık kelimeler kullanılmamalı, açıklayıcı olunmalıdır. Çocukların gösterebilecekleri tepkileri anlamaya çalışmak gerekir. Düşüncelerini tarif etmesi, duygularını paylaşması için uygun ortam yaratmak, çocuğu bu konuda teşvik etmek doğru olandır. Gerektiğinde psikolojik danışmanlık almaktan çekinilmemelidir.
Büyük çocuklar ölümün gerçekliğini ve etkilerini yetişkinler gibi anlayabilirler. Ancak bu, kızgınlık, öfke, kendini suçlama, yalnız hissetme, umutsuzluk gibi duygular oluşamayacağı anlamına gelmez. Bu duyguları yüzünden eleştirilmemeli, yargılandıkları hissine kapılmalarına yol açacak davranışlar sergilenmemelidir. Bu çağda bir çocukla ölüm hakkındaki düşüncelerinizi daha rahat paylaşabilirsiniz. Her zaman yanında olacağınızı ve sizinle her şeyi paylaşabileceğini anlayan çocuk kendini daha rahat ve güvende hissedecektir.
