Yine erken doğan bebek üzerinde duralım. Nörolojik açıdan “normal” diyebilmek için doğrudan doğruya merkezi sinir sisteminin olgunlaşmış olup olmadığına bakmak gerekir. Bu olgunlaşma oranı yavrunun dünyaya geliş tarihine kadar olan gebelik süresine sıkı sıkıya bağlıdır.
Burada 28. 32. 36 haftalık gebelikler sonunda (yani 7., 8. ve 9. aylarda) dünyaya gelen bebeğin nörolojik durumu incelenerek elde edilen yararlı bilgiler veriliyor.
28 haftalık gebelik sonucu doğan bebek, sürekli uyku halindedir.Zaman zaman, bütün bedeni ani hareketlerle canlanır. Bu kasılmalar zaman geçtikçe azalır. Bebek kuvözde kendi haline bırakıldığında neredeyse cansızmış gibi, kolları ve bacaklarını uzatarak yatar. Yavruyu kucağımıza alırsak (çoğu zaman ağırlığının bir kilogramı bile bulmadiğini hatırlatalım), hareketlerimize hemen hiç direnç göstermeden kendini avuçlarımıza bırakır. Bebeği yattığı yerden kaldırıp oturtmayı denersek başını dik tutamaz, baş yana sarkar. Kısacası 28. haftada kas gerginliği (to- nüsü) düşüktür, aktif gücü de yok denecek kadar azdır. Tabii bu dönemde emme ve yutma mekanizmaları henüz düzene girmiş değildir, bebeğin sonda ile beslenmesi gerekir.
4 hafta sonra yani 8. gebelik ayında (32. hafta) doğan bebeklerin yatış pozisyonunda bir değişiklik olur; bacaklar bükülmüştür, kollar ise yine gövdenin iki yanında kendi halinde cansız durmaktadır. Bu “kurbağa pozisyonu”, bacaklardaki kas gerginliğinin normalleştiğinin belirtisidir. Bebeği karyola üzerinde dik tutarsak bedenini hafifçe doğrultmaya başladığını görürüz: Bacaklarını uzatır, ama kısa sürer bu… Emme yeteneği artmıştır; hattâ bebeğin elini ağzına götürdüğü bile olur. “Otomatik yürüyüş” denilen ve doğumdan sonra yaşamın ikinci ayına kadar sürecek olan “yürüme refleksi” ortaya çıkar.
36. haftada (9. gebelik ayı) kas gerginliği kollarda da ortaya çıkmıştır. Uzuvlarının tümü kıvrık durumdadır. 36. haftada doğan bebek artık hekimin yaptırdığı hareketlere daha çok karşı koyar. Baş şimdi daha çok dikilir, ama henüz dimdik tutulması olanaksızdır. Emme yeteneği normale dönmüştür; yürüyüş daha hızlanmıştır. (Buradaki açıklamalarımıza başka özelliklerin ve reflekslerin belirmesini ve evrimini katmadık.) 28 haftalık, erken doğmuş bebek ile zamanında doğmuş bebek arasındaki karşılaştırmadan dölütsel gelişimin iki özelliği ortaya çıkmaktadır: Kas gerginliğinin giderek aşağıdan-yukarıya, yani ayaklardan başa doğru artması ve refleks etkinliğinin ters yönde (baştan-ayaklara) tamamlanması. Vukardaki satırlarda yüksek riskli bebeklerde nörolojik nor- malliğin tanısında güçlüklerle karşılaşıldığına değinmiştik. Buna bir şey daha ekleyelim: Birtakım özel patolojik durumlara bağlanabilecek (sözgelimi, bir kolun felci ile bir doğum zedelenmesi arasındaki ilişkiye) bazı anormal belirtiler bir yana bırakılırsa, tek tek belirtiler genellikle pek değer taşımamaktadır. Buna karşılık, özel birleşimler halinde öbeklenmiş birkaç belirtiye (sendromlar) bir arada rastlanırsa, buna özel bir anlam verilebilir. Değişik araştırmacılar her biri ayrı sonuçlanan altı sendrom saptamışlardır.
