Doğuştan görülen kalp rahatsızlıkları nelerdir?
Doğumsal kalp hastalıkları insanların doğuştan görülen problemleri içinde en sık oranda görülenlerdir. Genel olarak görülme sıklığı binde sekizdir. Ama bunun daha rahat hatırlanması için yüzde bir gibi yuvarlanabilir. Bu bir çok hastalık grubunu kapsamaktadır. Genel oranın içindedir. Bu hastalıklar içinde en sık görüleni kalpte iki karıncık arasındaki deliklerdir. Ventrikül denilen karıncıkların arasındaki duvardaki delik olması durumudur VSD. Bunlar tüm doğuştan olan kalp hastalıklarının yüzde yirmi beşini oluştururlar. Daha sonra diğer hastalıklar, kulakçıklar arasındaki delikler (atrium denilen bölümler arasındaki delik ASD), büyük damar arasındaki kanal açıklıkları, sırayla daha az oranda morarmayla giden daha ciddi bir hastalık grubunu oluşturan, kalp anomalileri gelir.
Doğumsal kalp rahatsızlıklarının belirtileri ve bulguları nelerdir
Doğuştan kalp hastalığı belirti verdiği zaman genellikle ciddi bir grupta yer alan bir kalp hastalığıdır. Bazı hastalıklar daha ciddi olup yeni doğan döneminde belirti vermeye başlarlar. Bunlar yeni doğanda görülen en sık belirti bebeğin sık nefes alması, nefes sıkıntısı, göğsünün sürekli inip kalkması, emerken hemen yorulması şeklinde belirti verir. Bazı hastalıklarda ilk belirtinin ortaya çıkışı süt çocukluğunun dönemine kayabilmektedir. Bebek buradada emerken çabuk yorulmakta, nefesi yaşıtlarına göre daha hızlıcadır ve bunların sonucunda tartı alımı yani bebeğin kilo alması daha güç olmaktadır. Çok kolaylıkla alt solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanır. Doğumsal kalp hastalıklarının sol sağ geçişli yani temiz kanın kirli kana karışmasına sebep verenleri bebeklerde tartı alımını etkilemek ve sık akciğer enfeksiyonları ile görünür hale gelirler. Morarma ile giden hastalıklar vardır. Onlarda da hem yorgunluk vardır hem de tartı alımı ve boy uzaması birlikte bozulmaktadır. Renkteki değişiklik hemen yeni doğan itibarinden fark edilmesini sağlamaktadır.
Doğuştan kalp rahatsızlığı niçin olur
Doğuştan kalp hastalıklarında multi faktöriyel bir kalıtım vardır. Yani genetik bir yatkınlık, kalıtsal bir yatkınlık söz konusudur. Ama tek başına bu yeterli olmamaktadır. Bunun üzerine çevresel bir tarat ojen denilen anne karnındaki bebeğe zarar veren etkendir. Bu bir virüs olabilir, bir ilaç kullanımı olabilir, radyasyon olabilir, bunun gibi çeşitli faktörlerin kalıtsal yatkınlıkla kombinasyonu doğuştan kalp hastalıklarının oluşumuna zemin hazırlamaktadır. Gebelikte annenin aşırı alkol kullanımı fetal alkol sendromu denilen büyüme gelişme geriliği ve kalpte delikle birlikte giden sendroma yol açmaktadır. Annenin özellikle psikiyatrik hastalıklar tedavisinde kullanılan ilaçları almaması, kortizon gibi bazı ilaçları kullanmaması gerekir. Annede diyabet hastalığının varlığı bebekteki doğumsal kalp hastalıklarına normalin üç katı artmasına sebep olur. Bu gibi hazırlayıcı faktörler de vardır.
Anne babaların doğumsal kalp hastalıklarını anlaması için tecrübeli büyükleri ile bir arada olmaları faydalı olabilir. Bebeğin beyinsel yaş gruplarındaki bebeklerden daha sık nefes alması, meme emerken çabuk yorulması, bebeğin kilo alamaması, sık hastalanması doğumsal kalp hastalıklarının göstergesidir. Bebeğin renginde morarma varsa da ciddi kalp hastalıkları için önemlidir. Bir çok anne babada özellikle anne baba deneyimsiz ise bunu fark etmeyebilir. Bebekler genellikle hekim kontrollerinde fark edilerek kalp uzmanına gönderilmektedir. Ama bebek huzursuzsa, çok terliyorsa, rahat ememiyorsa, kilo alımı iyi gitmiyor ise, hemen bir hekim kontrolünün gerekli olduğu bilinmelidir. Doktorlarda ya bu belirtilerle ya da muayene bulgularında örneğin üfürüm gibi kalp hastalıklarının göstergesi olan bazı belirtileri hissederek hastaları kalp uzmanına refere ederler.
Doğuştan kalp hastalığının kişiye taşıdığı riskler
Doğuştan kalp hastalıklarında kalıtsal bir yatkınlık vardır. Genel olarak hastalıkların görülme sıklığı yüzde birdir. Ama bu herkes için önceden tahmin edilemeyecek bir olasılıktır. Yani gebelikte bazı ilaçların kullanımı söz konusu ise, anne örneğin kızamıkçık gibi viral bir hastalık geçirmiş ise, radyasyona maruz kalınmışsa bu şekilde bir çok anormalliği yapabilecek risk faktörleri gebelik sırasında söz konusu olmuş ise doğumsal kalp hastalığı beklentisi de artmaktadır. Bir kardeşte doğumsal kalp hastalığının olması, ikinci gebelik için bu riski yüzde birden ikiye üçe çıkartmaktadır. Ama ikinci bir gebelikte de böyle bir hastalığın varlığı oranı gittikçe arttırmaktadır. Yüzde beş, on, on beş, yirmi şeklinde arttırır. Her tekrarlanan gebelikte görülmesiyle oran giderek artar. Bazen öyle aileler ile karşılaşılır ki her çocukta benzer problemler görülür. Burada kalıtsal yatkınlığın çok olduğu düşünülür. Ama bir çok problem içinde böyle bir tekrarlama olasılığı söz konusu değildir. Annede diyabet varlığı çok iyi bilinen bir doğumsal kalp hastalığı riskinin arttığının göstergesidir. Diyabetik bebeklerin gebeliklerinde, gebeliğin dördüncü beşinci ayından itibaren anne karnında ultrasonla kalp değerlendirilmesi yapılmalıdır.
