Dudak, damak yarıkları

İnsanoğlu tarihsel süreç içerisinde her alanda olduğu gibi, tıp alanında da çok ciddi ilerlemeler kaydetmiştir. İnsan gen haritaları çıkarılmış, bazı hastalıkları oluşturan genler tespit edilmiş, ameliyatları gerçekleştirmek için robotlar üretilmiş, hastalıkların erken teşhis ve tedavileri için ileri teknoloji cihazlar ve tedavi yolları ve ilaçlar bulunmuştur.

Tüm bu olumlu sürece teknolojik araç ve gereçlere rağmen birçok hastalığın ortaya çıkmasına engel olunamamıştır. Aslında insanın bir hücreden evrenin küçük bir örneği haline gelmesine kadar geçen mucizevî sürece baktığımızda insanoğlunun ilerleme ve gelişme olarak değerlendirdiği pek çok şeyin denizde bir damla kadar değerinin olmadığı da bir gerçek olarak karşımızda durmaktadır.

Dudak damak yarığı da anne karnında bebeğin oluşması için gerçekleşen milyonlarca olaydan sadece birinin duraklaması ile ortaya çıkan aile ve çocuk üzerinde yoğun psişik baskı oluşturmasının yanı sıra çocukta gelişimsel problemlere neden olan bir durumdur. Doğan her 700 çocuktan birinde dudak yarığı her 1500 çocuktan birinde de damak yarığı olduğunu düşünürsek dudak damak yarıldı insanların toplumda azımsanmayacak kadar çok olduğunu söyleyebiliriz.

Dudak damak yarığı ile doğan bir bebek mensubu olduğu aile için uzun ve yorucu bir süreci de beraberinde getirir. Anomalili doğan bebeğin emme ve yutma fonksiyonlarında yetersizlik beslenme ve gelişme geriliği sonucunu da beraberinde getirir. Üst solunum yolu enfeksiyonu ve buna bağlı komplikasyonlarda aile ve çocuk için süreci daha da zorlaştıran unsurlar arasındadır.

Her ne kadar anomalinin ortaya çıkışını engellemekte yetersiz olsak da dudak damak yarıklarının tedavisi için birçok tedavi tekniği geliştirilmiştir. Dudak damak yarığının tedavisi ekip çalışması gerektirir. Hastaların tedavisi doğumla birlikte özel beslenme ile başlar ve 18 yaşına kadar devam eder. Ameliyattan önceki dönemlerde yeterli beslenmesinin sağlanması için özel yapılmış emzik ve yapay damak protezlerinden faydalanılır. Beslenme bebek yarı oturur pozisyonda iken ve küçük miktarlarda sık olarak yapılmalıdır. Bu bebeği yiyeceklerin solunum yollarına kaçmasına ve orta kulak iltihabına karşı koruyacaktır.

Dudak yarığı için operasyonun zamanı bebeğin yaşına ve kilosuna göre belirlenir. Genellikle bebek 10 haftalık ve 4.5 kg olduğunda aktif bk* enfeksiyonu yok ise ameliyata alınabilir. Damak yarığı için ise en ideal zaman 6-12. aylar arasındadır. Onarım zamanı kesinlikle 18. ayı geçmemelidir. Gecikmiş onarımların sonucunda çocuklarda konuşma güçlüğü oluşabilir.
Daha sonraki dönemlerde çocuğun çene ve diş gelişimleri belirli periyotlar ile takip edilir ve gerekli müdahaleler yapılır. Hastaların yüz gelişimi tamamlandıktan sonra da burun deformitelerinin düzeltilmesine yönelik cerrahi yaklaşımlar uygulanabilir.

Bu uzun ve yorucu sürecin sonunda çoğu zaman başkaları tarafından fark edilmesi çok güç ufak yara İzlerinden başka o süreci hastaya ve ailesine hatırlatacak hiç bir izin kalmayacağını bilmek hem bizlerin çalışma şevkini hem de ailenin zorluklara karşı mücadele azmini ve sabrını artırmaktadır.